brightness_1 هەڵگرتنی ئەو پارووەی دەكەوێت و لادانی ئەوەی پێوەی لكاوە و پاشان خواردنی .

بە بەڵگەی فەرموودەكەی (جابر) – رەزای خوای لەسەر بێت- فەرموویەتی : گوێم لێبوو پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) فەرمووی : (شەیتان ئامادەی هەموو كاری یەكێكتان دەبێت , تەنانەت ئامادەی كاتی خواردنی دەبێت , جا ئەگەر پاروویەك لە دەستی یەكێكتان كەوتە خوارەوە ئەوا با هەر شتێكی پێوە لكاوە پاكی بكاتەوە و ئەمجار بیخوات , وە با بۆ شەیتانی بە جێ نەهێڵێ , وە ئەگەر تەواوی كرد ئەوا با پەنجەكانی بلێسێتەوە , چونكە ئەو نازانێت لە كام خواردنێدا بەرەكەت هەیە) (موسلیم) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (2033).

ئەگەر هەركەسێ وردبێتەوە لە فەرموودەكە دەبینێ شەیتان سوورە لەسەر بەشداری كردنی مرۆڤ لە هەموو كارەكانیدا , بۆ ئەوەی بەرەكەت لە ژیانیدا داماڵێت , وە زۆربەی كارەكان مرۆڤ خراپ بكات و تێكی بدات , وە ئەوەی بەڵگە بێت لەسەر سووربوونی شەیتان لەوەی هەردەم لە گەڵ بەندەدا دەبێت لە هەموو كارەكانیدا ئەو فەرموودەیەی پێغەمبەری خوایە(صلَّى الله عليه وسلَّم) كە دەفەرموێت : (شەیتان ئامادەی هەموو كاری یەكێكتان دەبێت)

brightness_1 لێساندنەوەی پەنجەكان .

وە (لعقها) واتە : لێساندنەوەی بە زمانی , جا سوننەتە كەوا بیلێسێتەوە یان جگە لە خۆی وەكو خێزانی بیلێسێتەوە (بە مەرجێ بێزی نەیەتەوە) , بەڵكو سوننەتە دەستەكانی بە دەسڕ یان نمونەی ئەوە نەسڕێت تاوەكو دەیلێسێتەوە .

بەڵگەش لەسەر ئەوە : فەرموودەكەی (جابر)ە – رەزای خوای لێ بێت- كە لە پێشدا باسكرا .

لە هەردوو كتێبی (سه‌حیح)دا هاتووە لە فەرموودەی (ابن عباس) ەوە كەوا پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) فەرموویەتی : (ئەگەر یەكێكتان نانی خوارد ئەوا با دەستی نەسڕێت تاوەكو دەیلێسێتەوە یان بۆی دەلێسنەوە –بۆ كەسێك بێزی نەیەتەوە-) (بوخاری) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (5456) و(موسلیم) بە ژمارە (2033) .

brightness_1 هەناسەدان لە دەرەوەی دەفرەكە سێ جار .

سوننەتە لە دەفرەكە بە سێ جار بخواتەوە , وە لە دوای هەر جارێك هەناسە بدات .

بەڵگەش لە سەر ئەوە : فەرموودەكەی (أنس)ە – رەزای خوای لەسەر بێت - دەفەرموێت : (پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) لە كاتی خواردنەوەدا سێ جار هەناسەی دەدا , وە دەیفەرموو : زیاتر تینویەتی نامێنی و چاكترە و زیانی كەمترە) (ئەنەس) دەڵێت : جا من سێ جار هەناسە دەدەم لە كاتی خواردنەوەدا) (بوخاری) ریوایەتی كردووە بە ژمارە(5631) و (موسلیم) بە ژمارە (2028) .

مەبەست لە هەناسەدان لە دەرەوەی دەفرەكە : هەناسەدان لە كاتی خواردنەوەیدا لە دەفرەكە : بە مانای ئەوەی : لە دەرەوەی دەفرەكە هەناسە بدات , چونكە هەناسەدان لە دەفرەكەدا مەكروهە, بە بەڵگەی فەرموودەكەی (أبو قتادة) – رەزای خوای لەسەر بێت – كە لە هەردوو كتێبی (سه‌حیح)دا هاتووە , دەڵێت : پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) فەرموویەتی : (ئەگەر یەكێكتان خواردییەوە ئەوا با لە دەفرەكەدا هەناسە نەدات) (بوخاری) ریوایەتی كردووە بە ژمارە(5630) و (موسلیم) بە ژمارە (267) .

brightness_1 حەمد و سەنای خوای گەورە لە پاش خواردن .

بەڵگەش لەسەر ئەم سوننەتە :

فەرموودەكەی (أنس بن مالك)ـە – رەزای خوای لەسەر بێت – دەڵێت : پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) فەرموویەتی : (خوای گەورە رازی دەبێت لەبەندە كاتێ خواردنێك دەخوات سوپاسی خوای لەسەر دەكات یان خواردنەوەیەك دەخوات سوپاسی خوای لە سەر دەكات) (موسلیم) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (2743) .

وە حەمد و سەنای خوا چەند شێوازێكی هەیە , لەوانە :

أ/ (سوپاس و ستایش بۆ خوا سوپاس و ستایشێكی زۆر و پیرۆز و پاك و پڕ بەرەكەت , بە بێ نكۆڵی لێكردن و بە بێ وازلێهێنان و دەستلێهەڵگرتن لە پەروەردگارمان) (بوخاری) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (5458).

ب/ (سوپاس و ستایش بۆ ئەو خوایەی كە ناچاری دەستی هیچ كەسێكی نەكردین و تەنها خۆی بەسمانە , تینوێتی شكاندووین بە بێ رەتكردنەوە و نكۆڵی لێكردن) (بوخاری) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (5459).

(غيرَ مَكفِيٍّ): واتە : پێویستی بە هیچ كەس نەبێت , هەر ئەو بەندەكانی نان دەدات و پێویستیان جێ بە جێ دەكات . (ولا مُودَّع) واتە : وازی لێ نەهێناوە , (كَفَانَا) لە كیفایەتەوە هاتووە , (أرْوَانَا) لە (الرِيّ) ئاودانەوە هاتووە , (وَلَا مَكْفُورٍ) واتە : نكۆڵی نەكردن لە فەزڵ و نیعمەتەكانی .

brightness_1 دوعاكردن بۆ خاوەن خواردنەكە .

بەڵگەش لەسەر ئەوە : فەرموودەكەی (عبدالله بن بسر)ـە – رەزای خوای لەسەر بێت – فەرموویەتی : پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) بووە میوانی باوكم , ئێمەش خواردن و (وەتبە) مان پێشكەش كرد , ئەویش لێی خوارد , ئەمجار خورمایان بۆ هێنا , ئەویش دەیخوارد و ناوكەكانی دەخستە نێوان پەنجەكانییەوە , پەنجەی شایەتمان و ناوڕاستی لە یەك نابوو , ئەمجار خواردنەوەیەكیان بۆ هێنا ئەویش خواردیەوە , ئەمجار دای بەو كەسەی لای راستییەوە بوو , دەڵێت: باوكم وتی – لە كاتێكدا رەشمەی وڵاخەكەی گرتبوو - : -ئەی پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) - دوعامان بۆ بكە , ئەویش فەرمووی : (ئەی خودایە .. بەرەكەت بڕژێنە بە سەر ئەو رۆزییەی داوتنەتێ و لێیان خۆشبە و بەزەییت پێیاندا بێتەوە ) (موسلیم) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (2042)

وە  وەتبە (الوَطْبَة) : ئەو خواردنەیە كە لە تێكەڵ كردنی خورمای بورنی و كەشكی كوتراو (هاڕاو) و رۆن دروست دەكرێت .

brightness_1 موستەحەببە ئەو كەسەی دەخواتەوە لە پاش خواردنەوەی خۆی بیداتە ئەو كەسەی لای راستێتی لە پێش ئەو كەسەی لای چەپێتی .

وە مەبەست لێی : ئەگەر شتێكی خواردەوە ئەوا سوننەتە بیداتە كەسی لای راستی پێش چەپی .

بەڵگەش لەسەر ئەوە : فەرموودەكەی (أنس بن مالك)ـە –رەزای خوای لێ بێت – دەفەرموێـت : (پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) هات بۆ میوانیمان لە ماڵی خۆماندا , داوای ئاوی كرد (داوای خواردنەوەیەكی كرد) , ئیمەش مەڕێكمان بۆ دۆشی , ئەمجار لە گەڵ ئاوی ئەم بیرەماندا تێكەڵم كرد , دەڵێت : منیش دام بە پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم), پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) لێی خواردەوە و ئەبو بەكر لای راستییەوە و عومەر بەرانبەری و كەسێكی دەشتەكی لای راستیەوە بوو , عومەر وتی : ئەوە ئەبو بەكرە ئەی پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) ، دەیویست پیشانی بدات , كەچی پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) دای بە كابرای دەشتەكی , وە وازی لە ئەبو بەكر و عومەر هێنا , پێغەمبەری خوا(صلَّى الله عليه وسلَّم) فەرمووی : لای راستەكان , لای راستەكان , لای راستەكان) (واتە : ئەوانەی لای راستانن پێشیان بخەن) ئەنەس دەڵێت : جا ئەوە سوننەتە , سوننەتە , سوننەتە ) (بوخاری) ریوایەتی كردووە بە ژمارە (2571) و(موسلیم) بە ژمارە (2029) .